Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci

Dzieci są dla nas najważniejsze!
KRS 0000133561

Historia TPD

W Szczecinie Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (RTPD), później przekształcone w Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (TPD), rozpoczęło działalność już 23 września 1945 roku. Tego dnia odbyło się pierwsze posiedzenie oddziału RTPD. Na przewodniczącego delegaci powołali dra Lucjana Korczewskiego, który funkcję tę pełnił do 1947 roku.

W 1945 roku zarząd odbył cztery zebrania, które dotyczyły omówienia i organizacji pierwszych form pomocy dzieciom. W ramach RTPD zaczęły tworzyć się oddziały na szczeblu miejskim i powiatowym. Organizacja rozpoczęła szeroką działalność w zakresie tworzenia przedszkoli, szkół i placówek opiekuńczych oraz organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży.

Nie sposób pominąć działalności kulturalnej w pierwszych latach powojennych. Już od 1946 roku rozpoczął działalność teatr kukiełkowy RTPD „Czarodziej”, przekształcony w 1953 roku w teatr „Rusałka", a obecnie funkcjonujący pod nazwą „Pleciuga".

Od 1963 roku zaczęły powstawać koła specjalistyczne dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną, chorych przewlekle. Dzieci te nie realizowały wówczas obowiązku szkolnego, a nawet były przez społeczeństwo i rodziców chowane przed światem.


Dzięki licznym inicjatywom tepedowskim dzieci szczecińskie miały zapewnioną opiekę, pomoc w nauce, wypoczynek, udział z zajęciach sportowych, turniejach, mistrzostwach, zawodach z nagrodami i pucharami.
Pierwsze tepedowskie kolonie zdrowotne.

Po powstaniu w 1945 roku Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (RTPD) w Szczecinie, rok później utworzony został oddział stowarzyszenia w Koszalinie. W 1946 roku kierował nim w Teofil Krzynówek, a w latach 1947-1950, do utworzenia nowego województwa koszalińskiego, Kazimierz Cukierski. Z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci (TPD) do 1980 roku związany był Gabriel Bielawowski, działacz, którego imię nosi dzisiaj ognisko „Grono” w Koszalinie.

RTPD prowadziło w rejonie Koszalina gospodarstwo rolne i ogrodnicze, a w mieście Dom Dziecka, 12 przedszkoli, punkty opieki nad matką i dzieckiem, 38 dziecińców wiejskich dla 1298 dzieci, świetlice dziecięce, młodzieżowe i świetlicę dworcową oraz półkolonie i kolonie. Oddział utrzymywał się ze składek członkowskich, zbiórek ulicznych i „potrąceń od cen biletów na imprezy kulturalne i sportowe". Zarząd Główny RTPD finansował utrzymanie skromnej bazy lokalowej, miejscowe zakłady pracy - wspomagały organizację przedsięwzięć adresowanych dla dzieci.

Pod koniec lat 60. XX wieku organizacja opiekowała się już 10.000 dzieci w ponad 100 miejscowościach. TPD przeżywało rozkwit. W niemal 400 kołach pracowało ponad 14.000 działaczy. Lata 1979-1982 przyniosły poważne zakłócenia w funkcjonowaniu oddziału, spowodowane głównie sytuacją polityczną w kraju, ale także pogłębiającym się kryzysem gospodarczym.

Dopiero w latach 1983-1987, a więc po odwołaniu stanu wojennego, a przed rozpoczęciem transformacji ustrojowej, TPD na tyle wzmocniło się kadrowo, że mogło uruchamiać nowe form opieki nad dziećmi. Nie wszystko udało się zrealizować przed kolejnymi zmianami, ale TPD zyskało wielu nowych sojuszników wśród przedsiębiorstw funkcjonujących na Pomorzu Środkowym. Kontakty te zaowocowały po 1989 roku.



Na początku lat 80. XX wieku zaproszenie do pracy w TPD przyjął Henryk Zabrocki, ówczesny absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku, a później i obecnie prezes Oddziału Okręgowego TPD w Koszalinie. Jest pedagogiem, doradcą rodzinnym i terapeuta. Edukatorem seksualnym certyfikowanym przez Polskie Towarzystwo Zdrowia Seksualnego i Instytut Zdrowia Seksualnego oraz specjalistą przeciwdziałania przemocy w rodzinie zatwierdzonym przez Państwową Agencje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Ponadto trenerem rodzinnej opieki zastępczej, wychowawcą młodzieży i współtwórcą rozwiązań systemowych dotyczących wsparcia rodziny.

Reforma administracyjna zburzyła ład, który powstał 10 lat wcześniej. W 1999 roku miasto, wraz z zachodnią częścią byłego województwa, znalazło się w nowym województwie zachodniopomorskim, ze stolicą w Szczecinie. Koszaliński oddział przypisany został do szczecińskiego. Na nowo trzeba było tworzyć struktury i ustalać zasady działania. Po niełatwych konsultacjach dokonało się to ostatecznie podczas spotkania działaczy byłych struktur wojewódzkich w Gryficach. Strony wypracowały wspólne stanowisko i uzgodniły kwestie programowe.

Wejście w rzeczywistość po 1989 roku, dla TPD było doświadczeniem porównywalnym z wylaniem na głowę kubła zimnej wody. W tak trudnej atmosferze, w maju 1991 roku, odbył się Zjazd Wojewódzki TPD. Jego delegaci sformułował nowe kierunki działania. Postawili na rozwój, zwiększenie liczby dzieci objętych wypoczynkiem letnim i zimowym, utrzymanie Ośrodka Adopcyjnego, poszukiwanie nowych form pracy, dostosowanych do zmieniającej się sytuacji gospodarczej i społecznej.


1999 rok. Pierwsze oficjalne spotkanie na neutralnym terenie prezesów dotychczasowych oddziałów samodzielnych. Zygmunt Pyszkowski (Szczecin) i Henryk Zabrocki (Koszalin) w symbolicznym przyjacielskim uścisku dłoni.

Działalność środowiskowa wrosła w tradycję i misje nasienia pomocy dziecku. Po transformacji ustrojowej lat 90. XX wieku nic nie straciła na znaczeniu i aktualności. Nie zmniejszyła się liczba rodzin potrzebujących pomocy, zwłaszcza wielodzietnych, niepełnych, niewydolnych wychowawczo, bezrobotnych, będących w kryzysie, których dzieci nie miały równego startu życiowego.

Od początku lat 90. XX wieku w TPD ponownie zaczęła być wdrażana idea lat międzywojennych tworzenia placówek, zarówno pomocy dziecku, jak i jego rodzinie (rodzicom). W regionie szczecińskim zaczęły powstawać przede wszystkim środowiskowe ogniska wychowawcze.

Od 1997 roku ogniska nabrały nowego kształtu, wykorzystując - przez ówczesny Zarząd Wojewódzki TPD - zapisy ustawy o systemie oświaty, które umożliwiały rejestrowanie niepublicznych placówek opiekuńczo-wychowawczych, a tym samym dofinansowanie ich działalności z budżetu oświaty i samorządów.

W następnych latach historia zatoczyła koło i w 1999 roku - w wyniku kolejnej reformy administracyjnej kraju - z połączenia województwa szczecińskiego z województwem koszalińskim powstało województwo zachodniopomorskie. W tym samym roku w regionie szczecińskim funkcjonowało 28 ognisk, natomiast w regionie koszalińskim - 15.


Obchody 85-lecia TPD w Szczecinie odbyły się na Zamku Książąt Pomorskich. Od lewej: Magdalena Kochan, Zbigniew Pieczyński, Henryk Zabrocki, Zygmunt Pyszkowski, Barbara Kałużna, Władysław Myśko
Marzec 2005 roku. Od lewej w pierwszym rzędzie: Zygmunt Pyszkowski, Anna Nowak, wiceprezydent Szczecina, Jerzy Kotlęga, kurator oświaty, Jan Sylwestrzak, wicewojewoda, w drugim rzędzie: Jan Komecki, Barbara Jaskierska, ks. Marek Kałamarz.

Od 2007 zachodniopomorskie TPD dynamicznie rozwija swoją innowacyjność i promuje wcześniej wypracowane rozwiązania systemowej pomocy dziecku, a zwłaszcza rodzinie będącej w kryzysie i wymagającej pomocy we właściwej opiece nad dzieckiem.

W 2014 roku, z okazji jubileuszu 95-lecia TPD, marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, „za wieloletnie działania służące dzieciom i ich rodzinom", nagrodził Zachodniopomorski Oddział Regionalny TPD prestiżową Złotą Odznakę Honorową Gryfa Zachodniopomorskiego.

W skład ZOR wchodzi 18 oddziałów, w tym: Oddział Regionalny w Szczecinie, Oddział Okręgowy w Koszalinie, Oddział Powiatowy w Połczynie Zdroju, cztery oddziały miejskie i 11 gminnych. W ramach oddziałów działa 179 kół z ogólną liczbą 6.174 członków TPD. Koła działają przy przedszkolach, przedszkolach publicznych, szkołach i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ogniska TPD obejmują opieką 2.100 dzieci.

W 2018 roku zachodniopomorski oddział prowadził 43 przedszkola i punkty przedszkolne, w tym 26 w okręgu szczecińskim i 17 w koszalińskim. Ogółem przedszkola obejmowały opieką i edukacją 907 dzieci w wieku od trzech do pięciu lat.

W realizacji kolejnych projektów adresowanych do dzieci partnerami TPD są: Kulczyk Foundation (dożywianie, poprawa jakości żywienia i promocja zdrowego stylu życia w programie „Żółty talerz"), Fundacja Tesco (dożywianie, warsztaty zdrowego żywienia w programie „Zdrowo jeść, by rosnąć w siłę"), Narodowy Bank Polski (edukacja ekonomiczna dzieci z ognisk tepedowskich w programie „Nasza finansowa podróż").

Zachodniopomorskie TPD w ostatnich latach realizowało również inne programy, w tym: Droga do domu". „Dziecko w domu - należne miejsce" i „Ogniska rodzinne".


Pracownicy biura Zachodniopomorskiego Oddziału Regionalnego TPD w Szczecinie w towarzystwie prezesa Zygmunta Pyszkowskiego, marzec 2016 roku
 Prezes ZOR TPD w Szczecinie Zygmunt Pyszkowski jest równocześnie wiceprezesem Zarządu Głównego TPD w Warszawie.

Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zachodniopomorski Oddział Regionalny w Szczecinie

Al. Papieża Jana Pawła II 42/U9, 70-415 Szczecin
Telefon: 91 43 45 128
Numer konta: 62 1240 3813 1111 0000 4375 6621
napisz do nas
© Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zachodniopomorski Oddział Regionalny w Szczecinie. Wykonanie: Strony internetowe Słupsk